Petruskerk. Foto: Marcel Pelt Aartswoud, 15 oktober 2008. Bron: Bestand:01396 Zuidbroek PKN. vm.NH. Petruskerk 13e Kerkstraat 95 Gron. opname 15-10-2008 foto. Marcel Pelt Aartswoud (39).JPG. Op Relikwiki.nl.
Algemeen
Petruskerk van Zuidbroek (op de achtergrond de vrijstaande klokkentoren). Foto: Gouwenaar, 13 juli 2007. Licentie: Public Domain.
De rijpe Romano-Gotische kerk komt aan het eind van de 13e eeuw tot stand. Het door nissen gelede muurwerk is verdeeld in een boven- en een onderzone en beneden zitten er ronde nissen. Boven zijn de smalle spitsboogvensters afgewisseld met gelijkvormige nissen voorzien van siermetselwerk.
In 1770 zijn de topgevels vernieuwd en wordt de noordingang dichtgemaakt. Bij een ingrijpende restauratie in 1915, onder leiding van C. H . Peters, is de kerk inwendig ontpleisterd. Onder leiding van H. R. Holthuis volgt in de jaren na 1937 in het kader van een werkelozenproject een tweede restauratie, waarbij ook men ook de toren heeft ontpleisterd. In 1967 is het dak vernieuwd, terwijl in 1988 goten zijn aangebracht. De toren is fors en ongeleed en heeft een zadeldak tussen tuitgevels. Deze is gebouwd in de 13e eeuw. De ankers uit 1709 duiden op een grondige verbouwing in dat jaar. Het onderste deel van de toren is als cachot in gebruik geweest, zoals dat wel bij meerderde torens het geval is geweest. In de toren zijn voor dit doel vier cellen ingericht.
Interieur
Orgel
Kerkvloer en kerkhof
De restauratie in 1937
De muren, versterkt door de een keer versneden lisenen, worden geleed door spitsboog nissen, onderling gescheiden door colonnetten. Opmerkelijk zijn de langwerpige spitsboogvensters met kraalmotlef, geflankeerd door nissen met vlechtwerk en kraalproflel en een afsluitende rondboogfries. De ingangen zijn in spitsboog nissen gevat. Inwendig is de kerk van een bijna strenge zuiverheid.
De koepelachtige gewelven zijn opgetrokken uit acht ribben, tezamen komend in stervormige ringen, met uitzondering voor het koor, waar een rozet gevormd wordt. Onder de vensters zijn met twee spitsboogjes gesloten spaarvelden, gescheiden door colonnetten. Bij de eerste restauratie zijn op de koortravee bij de verwijdering van de pleisterlagen dergelijke spitsbogige spaarvelden, waarbinnen ronde casementen, ontdekt.
Bij de restauratiewerkzaamheden van dit jaar, waarbij de kerk haar oude vorm terug heeft gekregen, zijn alle pleisterlagen verwijderd. De schoonheid van het interieur wordt door het ameublement verhoogd. Hieronder is een fraaie preekstoel in Lodewijk XIV stijl, uit 1736, de kuip is versierd met allegorische vrouwenfiguren en Mozes met de tafelen der wet. Verder trekken een dubbele bank met gesneden opzetstuk en zijstukken uit 1671 en de rijk gesneden koorafsluiting met midden opzetstuk (resp. uit 1709 en 1843) de aandacht. Het fraaie orgel is uit 1794.
Reeds bij de eerste restauratie heeft de kerk voor een deel haar historisch uiterlijk herkregen. De vensters, die tot 1850 geschilderde glazen hebben gehad, zijn van glas in lood voorzien, de 18e eeuwse voorportalen, die het gebouw hebben ontsierd, zijn afgebroken, de gewelfschilderingen ten dele bloot gelegd en bijgewerkt.
Thans is de dubbele bank met opzetstuk ter zijde geschoven en heeft men de toegang tot de trap blootgelegd, wat de fout, bij de eerste restauratie gemaakt, toen men de trap een uitgang naar buiten heeft gegeven, heeft hersteld. Ter zijde van deze grote deur is boven een klein deurtje aangebracht.
Bij de restauratie van dit jaar is hier een opening gevonden, welke het vermoeden, dat er vroeger een galerij is geweest, rechtvaardigt. Verder is al het pleisterwerk verwijderd. De kerk heeft haar oude schoonheid herkregen, welke haar tot een der belangrijkste monumenten van Groningen maakt’ (02) In 1997 zijn bij opgravingen op het kerkhof restanten van een beeldengroep gevonden. Waarschijnlijk betreft het hier een zogenaamde Calvariegroep uit het begin van de 16e eeuw. De delen van de Mariafiguur en van de Christusfiguur zijn, hoewel beschadigd, volgens deskundigen van hoge kwaliteit en vrij zeldzaam voor Groningen.
Bronnen en referenties: - Wikipedia, Petruskerk (Zuidbroek), geraadpleegd, 8 oktober 2013.. - Het Vaderland, 9 sept. 1937 (bewerkt). - Reliwiki.nl.
|
|||||||||||||||||
1697 en zijn weduwe Eppien Amsing 
